ثبت تغییرات شرکتها

تبدیل شرکت

تبدیل شرکت ها

مقدمه ای پیرامون قالب شرکت ها و تبدیل آن ها
شرایط کلی تبدیل انواع شرکت ها
قوانین تبدیل شرکت ها
انواع تبدیل شرکت ها
 

مقدمه ای پیرامون قالب شرکت ها و تبدیل آن ها

تبدیل در لغت به معنای دگرگون ساختن می باشد و منظور از تبدیل شرکت این است که بدون از بین رفتن شخصیت حقوقی قبلی و یا ایجاد شخصیت حقوقی جدید، شرکت را به نوع و قالب دیگری تغییر داد.
با توجه به اینکه در زمان ثبت شرکت بررسی ها جهت انتخاب قالب شرکت انجام می شود اما پس از مدتی و با توجه به شرایط ممکن است نیاز به تغییر قالب و نوع شرکت بدون تاسیس شرکت جدید و انحلال شرکت فعلی باشد. تبدیل شرکت به نوع دیگری از شرکت یا تغییر قالب شرکت، شخصیت حقوقی را از بین نمی برد.
در قانون تجارت و لایحه قانونی، قاعده‌ای کلی دال بر جواز تبدیل همه انواع شرکت‌ها به یکدیگر وجود ندارد، اما احکام خاصی در این زمینه موجود است. از جمله
در ماده 278 لایحه قانون، تبدیل شرکت سهامی خاص به سهامی عام و در ماده 135 قانون تجارت، تبدیل شرکت تضامنی به سهامی مجاز و قابل انجام می باشد و در قانون جدید تبدیل شرکت سهامی خاص به مسئولیت محدود و بالعکس قابل انجام می باشد.
تبدیل شرکت ها ممکن است نیاز به انجام اموری مانند افزودن تعداد شرکا، افزایش سرمایه و اصلاحاتی در اساسنامه شرکت باشد مثلا مطابق ماده 278 لایحه قانونی، برای تبدیل شرکت سهامی خاص به سهامی عام باید افزایش سرمایه و اصلاح اساسنامه انجام شود.

شرایط کلی تبدیل انواع شرکت ها

مطابق ماده 4 دستورالعمل اجرایی ثبت تبدیل شرکتهاي تجارتی بخشنامه شماره 16624/3392 مورخ 23/2/1399 معاونت حقوقی رییس جمهور شرایط عمومی تبدیل شرکت، علاوه بر موارد مقرر در ماده 3 این دستورالعمل شامل موارد ذیل است:
تمام سرمایه شرکت در حال تبدیل از جمله سرمایه تعهد شده به صورت کامل تادیه و ثبت شده باشد.
شرکت در حال تصفیه نباشد.
حداقل دوسال از تاریخ ثبت گذشته و حسب مورد دو ترازنامه و صورت مالی آن تصویب و به ثبت رسیده باشد.
شرکت منع قضایی خاص برای تبدیل نداشته باشد.
شرکت ممنوعیت مالیاتی به دلیل بدهی یا غیرفعال بودن، نداشته باشد.
تعداد شرکا یا سهامداران از حداقل قانونی برای وضعیت بعد از تبدیل کمتر نباشد.​​​​​​​

قوانین تبدیل شرکت ها

​​​​​​​
در اینجا آخرین قوانین مربوط به تبدیل شرکت ها مطابق دستورالعمل اجرایی ثبت تبدیل شرکتهاي تجارتی بخشنامه شماره 16624/3392 مورخ 23/2/1399 معاونت حقوقی رییس جمهور ذکر می شود:
ماده 7 دستورالعمل اجرایی ثبت تبدیل شرکتهاي تجارتی بخشنامه شماره 16624/3392 مورخ 23/2/1399 معاونت حقوقی رییس جمهور؛ در صورت نیاز به اخذ مجوز از دستگاه های اجرایی، این مجوزهای قانونی با رعایت ماده 57 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب  1394و مصوبات هیات مقررات زدایی موضوع قانون اصلاح مواد 6،1 و 7 قانون اجرای سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی اصلاحی 1394 توسط شرکت اخذ و به مرجع ثبت شرکتها، ارائه می‌شود.
تبصره– ثبت تبدیل انواع شرکتها به سهامی عام و تعاونی سهامی عام با رعایت مقررات و مجوز سازمان بورس واوراق بهادر، خواهد بود.
مطابق ماده 5 لایحه قانونی، اگر سرمایه شرکت سهامی (عام یا خاص) از حداقل اعلام شده در این ماده کمتر شود، باید در مدت یک سال نسبت به افزایش سرمایه تا حداقل میزان اعلام شده، اقدام نماید، در غیر اینصورت، شرکت به نوع دیگری از انواع شرکت‌های مشخص شده در قانون تجارت تغییر می کند. ضمانت اجرای تخطی از این حکم این است که اگر مدیران شرکت نسبت به افزایش سرمایه یا تبدیل شرکت اقدام نکنند، هر ذی‌نفع می‌تواند انحلال شرکت را از دادگاه درخواست نماید.
با توجه به اینکه ماده قانونی برای تبدیل برخی شرکت ها بیان نشده اما میتوان گفت تبدیل سایر شرکت ها نیز مجاز است و در صورت رضایت تمام شرکا و با رعایت شرایط شرکت، تبدیل انواع شرکت‌ ها به شرکت دیگر مجاز می باشد. مثلا تبدیل شرکت با مسئولیت محدود به شرکت تضامنی یا سهامی عام امکان‌ پذیر است.
پس از انجام تمام مراحل تبدیل شرکت و ثبت آن وضعیت جدید مطابق با قوانین شرکت تبدیل شده قابل استناد است. چنانچه شخصی قبل از تبدیل شرکت، معامله یا قراردادی با شرکت داشته، مطابق شرایط قبل از تبدیل برخورد می شود. همچنین ساختار شرکت باید متناسب با شرکت جدید تنظیم شود مثلا مطابق ماده 107 لایحه قانونی اگر شرکت سهامی خاص به سهامی عام تبدیل شود، تعداد اعضا هیئت مدیره باید به پنج نفر افزایش یابد.
ماده 8 در صورتی که علاوه بر تبدیل شرکت تصمیم به تغییر موضوع نیز گرفته شود در صورت الزام قانون به اخذ مجوز، باید مجوز ضروری از دستگاه ذیربط اخذ و ارائه گردد.
ماده 9 جهت تبدیل شرکت های تجاری به یکدیگر، آخرین وضعیت سال مالی شرکت باید توسط حسابدار رسمی بررسی شده و گزارش کاملی از آن تهیه شده و آن را به مرجع ثبت ارائه دهد.
ماده 10 صورتجلسات و مستندات قانونی تبدیل شرکت باید نهایتا طی مدت یک ماه پس از تصمیم گیری به اداره ثبت شرکت ها، ارسال شود.
ماده 11 اداره ثبت شرکت ها موظف است طی مدت حداکثر 5 روز پس از تاریخ دریافت مدارک، نسبت به تبدیل شخص حقوقی اقدام نموده و در صورت وجود نقص در مدارك یا عدم امکان ثبت تبدیل، مراتب را به متقاضی اعلام کند.
ماده 12 تبدیل شرکت ها به یکدیگر زمانی قابل انجام و معتبر است که توسط اداره ثبت شرکت ها ثبت و تائید شده باشد. در صورتی که تبدیل شرکت توسط اداره ثبت شرکت ها به ثبت نرسیده باشد، هر اقدامی در قالب نوع جدید نسبت به اشخاص ثالث فاقد اعتبار قانونی می باشد.
ماده 13 پس از ثبت و تائید تبدیل شرکت، شخصیت حقوقی شرکت با تمام حقوق، تکالیف، تعهدات و مالکیتهاي مادی و معنوی و فکری شرکت قبل از تبدیل و شرکت تبدیل شده ادامه می یابد.
ماده 14 پس از ثبت تبدیل شرکت های تجاری به یکدیگر، در تمام اسناد، صورتحسابها و آگهی ها در ادامه نام شرکت، نوع جدید شرکت با شناسه ملی شرکت قبل از تبدیل، درج می گردد.
ماده 15 تبدیل مجدد شرکت تجارتی تبدیل شده صرفا پس از گذشت مدت 3 سال از تبدیل اخیر و تصویب دو ترازنامه و حساب سود و زیان و رعایت سایر مقررات این دستورالعمل، امکان پذیر است.
تبصره- تبدیل شرکت سهامی خاص به شرکت سهامی عام از حکم این ماده مستثنی است.
ماده 16 مدیران شرکت تبدیل شده پس از تبدیل، در سمت خود باقی می مانند. شرکت موطف است، با توجه به نوع شخصیت حقوقی جدید و رعایت مقررات، نسبت به انتخاب مدیران، اقدام نماید.

انواع تبدیل شرکت ها

الف) تبدیل شرکت سهامی خاص به سهامی عام

مطابق ماده 278 لایحه قانونی، جهت تبدیل شرکت سهامی خاص به سهامی عام، چهار شرط لازم و ضروری است: افزایش سرمایه، اصلاح اساسنامه، گذشتن دو سال از تاریخ تأسیس و تصویب دو ترازنامه شرکت سهامی خاص.
مطابق 279 تا 281 لایحه قانونی، جزئیات تبدیل شرکت و اعلام به اداره ثبت شرکت‌ ها و آگهی این تبدیل در روزنامه کثیرالانتشار بیان شده است.
ماده 282 لایحه قانونی، تشریفات تبدیل شرکت سهامی خاص به سهامی عام با افزایش سرمایه بیان گردیده است.
ماده 283 لایحه قانونی، در صورتی که سهام جدیدی که به ترتیب اعلام شده در ماده 282 عرضه شده تماماً پرداخت و دریافت نشود، شرکت نمی ‌تواند به شرکت سهامی عام تبدیل گردد.

ب) تبدیل شرکت سهامی عام به سهامی خاص

در لایحه قانونی 1347 تبدیل شرکت سهامی عام به خاص قانون گذار صراحتا پیش بینی نشده است و در مورد تبدیل شرکت سهامی فقط از تبدیل شرکت سهامی خاص به عام صحبت شده است و میان حقوقدانان در مورد این تبدیل اختلاف نظر وجود دارد، برخی از حقوقدانان اعتقاد دارند در صورتی که شرکت سهامی عام بخواهد به شرکت سهامی خاص تبدیل شود، باید منحل شود و سهامداران این شرکت، اقدام به تشکیل شرکت سهامی خاص نمایند. بعضی از حقوقدانان دیگر نیز اعتقاد دارند که شرکت سهامی عام، خارج از شرایط اضطراری ماده 5 لایحه قانونی، قابل تبدیل به هیچ شرکتی نیست چرا که مقررات این شرکت با قواعد آمره و ضمانت اجرای مدنی و کیفری قانونگذار حمایت می‌شود.
برخی دیگر از حقوقدانان معتقدند تبدیل این شرکت، هم مانند تبدیل شرکت سهامی خاص به سهامی عام، مجاز است و جهت انجام این تبدیل باید مقررات تشکیل شرکت سهامی خاص رعایت شود.

ج) تبدیل شرکت سهامی به شرکت تضامنی

جهت تبدیل شرکت سهامی به شرکت تضامنی باید همه شرکا رضایت داشته باشند، به دلیل اینکه شرکت تضامنی تعهدات بیشتری برای شرکا ایجاد می کنند و مطابق ماده 94 لایحه قانونی اکثریت شرکا یا اعضا نمی‌توانند این تبدیل را انجام دهند.

د) تبدیل شرکت تضامنی یا نسبی به شرکت سهامی عام یا خاص

شرکت های تضامنی یا نسبی می‌توانند با تصویب تمام شرکا به شرکت سهامی عام تبدیل شوند. طبق ماده 135 و 189 قانون تجارت، این تبدیل اختیاری می باشد، اما تبدیل شرکت نباید باعث ایجاد ضرر برای طلبکاران شود. باید توجه داشت تعهدات شرکت و شرکا برای شرکت تضامنی و نسبی از بین نمی‌رود.
 
اما برای تبدیل شرکت سهامی به شرکت با مسئولیت محدود رضایت همه شرکا لازم نیست؛ زیرا این تبدیل، تعهد شرکا را افزایش نمی‌دهد.