انتقال سهام شرکت

تعریف سهم / سهام

مطابق ماده ۲۴ اصلاحی قانون تجارت، سهم/سهام عبارت است از: قسمتی از سرمایه یک شرکت سهامی‌ است که بر میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب سهم در شرکت سهامی‌ دلالت دارد و همچنین اوراق سهام قابلیت نقل ‌و ‌انتقال و معامله دارند.
در واقع سرمایه در شرکت های سهامی به قسمت های مساوی تقسیم می شود و سهم مشخص کننده کوچکترین واحد مالکیتی شرکت یا واحد تولیدی است. مسئولیت و مالکیت هر فرد در شرکت سهامی به نسبت سهام او در شرکت می باشد و هر سهامدار به نسبت سهم خود از شرکت حق رای دارد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد سهام شرکتها به مقاله سهم / سهام مراجعه فرمائید.
شرکت های سهامی به دو نوع سهامی خاص و سهامی عام تقسیم می شوند، در شرکت سهامی عام همه می توانند سهام آن را خرید و فروش نمایند اما شرکت سهامی خاص اجازه خرید و فروش در اختیار تعدادی افراد خاص می باشد. به تفصیل در مورد این شرکت ها در بخش های ثبت شرکت سهامی خاص و سهامی عام توضیح داده شده است.
انتقال سهم / سهام در شرکت های سهامی
انتقال سهم یعنی تغییر مالک سهام از شخصی به شخص دیگر. در شرکت های سهامی، چون سرمایه‎ شرکت به عنوان وثیقه‎ طلبِ طلبکاران است نقل و انتقال سهم در این شرکت ها به صورت آزادانه انجام می شود، یعنی سهامدار می‎ تواند با انتقال سهم خود به دیگری از شرکت خارج شود.

انتقال سهم / سهام در شرکت های سهامی

انتقال سهم یعنی تغییر مالک سهام از شخصی به شخص دیگر. در شرکت های سهامی، چون سرمایه‎ شرکت به عنوان وثیقه‎ طلبِ طلبکاران است نقل و انتقال سهم در این شرکت ها به صورت آزادانه انجام می شود، یعنی سهامدار می‎ تواند با انتقال سهم خود به دیگری از شرکت خارج شود.

نقل و انتقال سهم / سهام در شرکت های سهامی عام

در شرکت سهامی عام، سهامداران برای انتقال سهام خود آزادی کامل دارند. مطابق ماده 41 لایحه قانون: در شركت سهامي عام، انتقال سهام نمي‎ تواند مشروط به موافقت مديران شركت يا مجامع عمومي صاحبان سهام باشد. بنابراین سهامداران نمی توانند با آن مخالفت نمایند.

نقل و انتقال سهم / سهام در شرکت های سهامی خاص

در شرکت های سهامی خاص نیز سهامداران جهت انتقال سهام خود آزادی کامل دارند، اما بر خلاف شرکت سهامی عام مجمع عمومی یا اعضا هیئت مدیره شرکت اجازه محدود نمودن این آزادی را دارند و می توانند شرایطی را برای انتقال سهام قرار تعیین کنند، چرا که اغلب تعداد سهامداران کم است و شرکت حالت خانوادگی دارد، بنابراین سایر سهامداران و اعضا می توانند از ورود اشخاص به شرکت جلوگیری نمایند.

تفاوت انتقال سهام شرکت سهامی خاص و شرکت سهامی عام

سهامداران شرکت سهامی عام برای انتقال سهام خود آزاد هستند یعنی نیاز به کسب اجازه از اعضا هیئت مدیره یا مجمع عمومی ندارند؛ و در اساسنامه شرکت هم نمیتوان هیچ بند یا تبصرهای اضافه نمود که مانع این آزادی انتقال شود. اما در شرکت های سهامی خاص آزادی به دلیل تعداد کم سهامداران آزادی انتقال محدود می باشد و سهامداران میتوانند نسبت به نقل و انتقال سهام و ورود و خروج اعضا و سهامداران با درج تبصره ماده هایی محدودیت ایجاد کنند.

نقل و انتقال سهام با نام

مطابق ماده 40 انتقال سهام با نام، در دفتر ثبت سهام شركت، به ثبت میرسد و انتقال‎ دهنده يا وكيل یا نماينده‎ قانوني سهامدار بايد این انتقال را در دفتر سهام امضاء نماید. چنانچه تمام مبلغ اسمي سهم پرداخت نشده باشد، نشاني كامل گيرنده سهام نيز در دفتر ثبت سهام شركت درج شده و گيرنده يا وكيل یا نماينده قانوني ایشان آن را امضاء می نمایند و مسئولیت پرداخت مابقی مبلغ اسمی سهام برعهده گیرنده می باشد و انتقال ‎دهنده سهم مسئولیتی ندارد. چنانچه نقل و انتقال سهام بدون رعايت شرايط اعلام شده انجام شود هم از نظر شركت و هم اشخاص ثالث فاقد اعتبارقانونی می باشد.

مدارک مورد نیاز جهت نقل و انتقال سهام با نام

ارائه مدارک شناسایی تمام اعضا و شرکا / سهامداران ( کارت ملی و شناسنامه ).
ارائه مدارک ثبتی شرکت: روزنامه و آگهی آخرین تغییرات، اساسنامه، تقاضانامه و شرکت نامه در شرکت های مسئولیت محدود / اظهارنامه در شرکت های سهامی خاص، آخرین لیست شرکا / سهامداران و اعضا هیئت مدیره.
ارائه لیست سهامداران شرکت و سهامدارانی که وارد شرکت می شوند.
مهر و مضا نمودن صورتجلسه نقل و انتقال سهام شرکت.
ارائه برگه مفاصا حساب نقل و انتقال سهام اخذ شده از سازمان امور مالیاتی کشور.

روند انجام نقل و انتقال سهام با نام

جهت انتقال سهام با نام ابتدا مجمع تشکیل شده و صورت جلسه مجع مبنی بر انتقال سهام تنظیم می شود.
صورتجلسه تنظیم شده باید به امضا تمام اعضا و سهامداران برسد.
خریداران و فروشندگان سهام باید به اداره دارایی مراجعه نمایند، مالیات انتقال سهام را پرداخت کنند و گواهی پرداخت سهام را از اداره دارائی دریافت نمایند. گواهی نقل و انتقال اخذ شده از دارائی به همراه صورتجلسه مهر و امضا شده به اداره ثبت شرکتها ارسال شده و در صورت صحت انجام تمام مراحل، نقل و انتقال سهام تائید می شود.
توجه داشته باشید، برای نقل و انتقال سهام در شرکت سهامی خاص 4 درصد میزان سهامی که منتقل می شود به عنوان مالیات نقل و انتقال سهام شرکت بایستی پرداخت شود.

نقل و انتقال سهام بی نام

مطابق ماده ۳۹با توجه به اینکه دارنده سهام بي‎ نام مشخص نیست و این سهم به‎ صورت سند در وجه حامل می باشد، در واقع مالک و صاحب این‎ سهام شخصی است که ورقه این سهم را در اختیار دارد؛ انتقال سهام بی‎ نام برخلاف سهام با نام روند اداری و تشریفات ندارد و به صورت قبض و اقباض انجام می شود.

سهام غیر قابل انتقال (وثیقه)

مطابق ماده 114لایحه قانون، مديران شرکت بايد دارای تعداد سهامي باشند كه اساسنامه شركت به عنوان سهام وثیقه مشخص كرده است. تعداد سهام وثیقه نبايد از تعداد سهامي كه در اساسنامه، جهت حق راي در مجامع عمومي لازم است، كمتر باشد. هدف سهام وثیقه؛ تضمين خسارات احتمالی وارد بر شرکت ناشی از قصورات مدير / مدیران می باشد. این سهام، با نام هستند و قبل از ارائه مفاصا حساب دوره تصدي قابل انتقال نيستند و این سهام در صندوق شركت به عنوان وثيقه باقي می مانند. چنانچه مدیری تصمیم به انتقال تمام سهام خود قبل از تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان دوره مالی داشته باشد، ابتدا باید از او سلب سِمَت نمود یا مدیر از مدیریت خود استعفا دهد و برای وی از سوی هیئت‎ مدیره یا مجمع عمومی عادی جانشین اعلام شود.

انتقال سهام به شرکت

مطابق ماده 198 لایحه قانون، خرید سهام شرکت توسط همان شرکت ممنوع است. خرید سهام شرکت مادر توسط شرکت های زیرمجموعه که شخصیت حقوقی مستقل دارند، مشمول این قانون نمی باشد.

اجاره سهام شرکت

اکثریت قضات دادگاه های حقوقی 2 تهران در تاریخ 16/7/1366 ، چنین اظهار نظر نموده اند: نظر به اینکه حق صاحب سهم در شرکت، حق دینی است نه عینی، و حقوق دینی نیز قابل واگذاری نمی باشند. همچنین مطابق ماده 190 قانون مدنی و تعریف قانونی اجاره، از حیث مشخص بودن موضوع معامله و امکان استیفای منفعت و قدرت بر تسلیم در اجاره سهام، مصداق ندارد. با این وجود، سهام و سهم ‎الشرکه قابل اجاره دادن نمی باشد. بنابراین، اجاره سهام شرکت صحیح و امکانپذیر نمی باشد.

رهن دادن سهام

مطابق ماده 771 قانون مدنی رهن، عقدي است كه به موجب آن مديون مالي را براي وثيقه به داين مي‎ دهد. رهن‎ دهنده را راهن و طرف ديگر را مرتهن می نامند.
مطابق تعریف ارائه شده، ورقه سهم مال منقولی است که قابل معامله می باشد. مطابق ماده 772 قانون مدنی در صورت به رهن گذاشتن سهام بی ‎نام، این سهام باید به مرتهن داده شود و برای رهن سهام با نام، باید این مورد در دفتر سهام شرکت ثبت گردد؛ در غیر اینصورت، چنین انتقالی از نظر شرکت و اشخاص ثالث بی‎ اعتبار می باشد.

انتقال قهری سهام

انتقال قهری یعنی انتقال اموال به شخصی دیگر بدون توافق، این نوع انتقال به طور عمده زمانی که یکی از سهامداران فوت می شود اتفاق افتاده و سهام متوفی به صورت قهری به ورثه انتقال می یابد و ورثه سهامدار متوفی جزء سهامداران شرکت قرار می گیرد، در سود و زیان شرکت سهیم می شود و دارای حق رای خواهد بود.

قوانین نقل و انتقال سهام

مطابق ماده 106 لایحه اصلاحی قانون تجارت، نقل و انتقال سهام از موارد آگهی ثبتی نمی باشد و مطابق ماده های 39 و 40 لایحه اصلاحی قانون تجارت، نقل و انتقال سهام شرکت های سهامی خاص جزء امور داخلی شرکت می باشد.
مطابق ماده 40 لایحه اصلاحی قانون تجارت، در صورتی که فروشنده از امضای دفتر نقل و انتقال سهام امتنا نماید، خریدار می تواند از طریق مراجعه قضایی فروشنده را ملزم به امضای دفتر نقل و انتقال سهام نماید.
مطابق ماده 46 قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی و اجتماعی و تکمیل بانک اطلاعاتی اداره ثبت شرکت ها، تصمیمات مربوط به نقل و انتقال سهام، دفتر نقل و انتقال سهام و گواهی پرداخت مالیات نقل و انتقال سهام باید به ثبت در اداره ثبت شرکت ها برسد.

نقل و انتقال سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود

در ماده 102 قانون تجارت اعلام شده است که سهم الشركه شركا، نمي تواند به شكل اوراق تجارتي قابل انتقال اعم از با نام، بي نام و سایر انواع سهام باشد. سهم الشركه قابل انتقال به شخص دیگری نمی باشد مگر با رضايت شركائی که هم دارای حداقل سه ربع سرمايه هستند و هم اكثريت عددي را دارند.
مطابق ماده 103 قانون تجارت، انتقال سهم الشركه به موجب سند رسمي قابل انجام است. در واقع نقل و انتقال سهم الشرکه با سند صلحی که توسط دفاتر اسناد رسمی تنظیم می شود، قابل انجام است.